سامانه یکپارچه گمرکی ایران، راهی برای توسعه تجارت
* محمد (سارنگ) حسن‌‌پور …
علی طیب نیا، وزیر اقتصاد و دارایی، در هفته ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد، از ارتقای درآمدهای وصولی گمرکات جمهوری اسلامی و افزایش ۱۲۰ درصدی آن نسبت به پیش‌بینی بودجه سال جاری خبر داد و این افزایش را مرهون استفاده و پیاده سازی سیستم جدید گمرگی کشور، مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات، یا “سیستم یکپارچه الکترونیکی گمرکی” دانست. اما این سیستم یکپارچه گمرکی چیست و چه مزایا و امتیازاتی برای تجار و واردکنندگان کالا در پی خواهد داشت و اصولا این سیستم و رویه چه تاثیری بر حجم و سرعت مبادلات و امورات گمرکی دارد و تا چه حد میتواند امری پیشگیری کننده در جهت کاهش قاچاق کالا به‌شمار بیاید؟
آن‌گونه که شواهد و قراین نشان می‌دهند، سیستم جدید یکپارچه گمرکی، امکان اظهار الکترونیکی کالا به‌صورت برخط و هم زمان، در هر نقطه که امکان دسترسی به اینترنت فراهم باشد را مهیا ساخته و مراجعات مکرر و غیرضروری تجار و واردکنندگان کالا و فعالان عرصه اقتصادی به اماکن گمرکی را حذف یا به حداقل می‌رساند؛ بدین ترتیب، صاحبان کالا، بدون نیاز به حضور فیزیکی در گمرکات، قادر خواهند بود به صورت کاملا الکترونیکی و از محل کار خود، اظهارنامه مربوطه را به گمرک ارائه دهند.
از جمله مشکلاتی که اکثر تجار و صاحبان کالا، همواره با آن روبرو بوده‌اند، می‌توان به اخذ استعلامها و مجوزهای مختلف از سازمانها و نهادهای ذیربط اشاره کرد؛ به نحوی که اغلب با توجه به نوع کالا، ترخیص آنها بعضا از یک روز تا یک هفته و برای اخذ گواهی استاندارد از یک هفته تا یک ماه زمان‌بر بوده که این فرایند در سامانه یکپارچه گمرکی به صورت آنلاین و در حین ارسال اظهار الکترونیکی، از سازمانهای مربوطه اخذ می‌شود.
بر پایه آمارها و گزارش‌های ارایه شده، تاکنون بیش از ۶۰ گمرک کشور از سامانه مذکور استفاده می‌کنند و بیش از ۹۰ درصد واردات کل کشور در سامانه مذکور ثبت می‌شود. از آنجایی‌که برای واردکنندگان و تجار، فاکتور زمان یعنی ترخیص سریع کالا و ورود به بازارهای داخلی، نقش بی بدیلی ایفا می‌کند، کوتاه شدن پروسه امورات گمرکی از ۲۶ روز به ۳ روز، تاثیر به‌سزایی در کاهش هزینه‌ها و ایجاد انگیزه جهت تداوم امور بازرگانی قانونی و عدم رجوع به بازرگانی غیرقانونی و قاچاق از سوی فعالان این حوزه دارد. با توجه به این‌که تفاوت هزینه‌های نسبی واردات رسمی و قاچاق، یکی از عوامل موثر در شکل‌گیری قاچاق کالاست و عامل قاچاق، به دلیل عدم پرداخت مالیات، کالا را با هزینه کمتری نسبت به واردات رسمی از مبادی گمرکی، به صورت غیرقانونی وارد کشور می‌کند و این مساله میتواند انگیزه ارتکاب قاچاق را برای عوامل تجاری که به دنبال حداکثرسازی سود در تجارت هستند، افزایش دهد. اما هم اکنون، با توجه به برخورداری از سیستم یکپارچه الکترونیکی، این چشم‌انداز متصور است که تجار و واردکنندگان، با توجه به صرفه‌جویی در هزینه‌های زمانی و مالی که برای کوتاه شدن پروسه امورات گمرکی ایجاد شده است، میل و رغبت بیشتری جهت انجام امور مذکور از طریق قانونی و رسمی و الکترونیکی نشان داده و از ریسک‌های اقتصاد سیاه بپرهیزند.
در مجموع می‌توان عنوان کرد، به‌کارگیری این سامانه در یک‌سال اخیر، بسیاری از مشکلاتی که تجار و واردکنندگان با آن دست به گریبان بوده‌اند را مرتفع ساخته و مزایا و امکانات زیر را در اختیار تجار و فعالان عرصه اقتصادی قرار داده است:
- اجرای پنجره واحد تجارت فرامرزی و ساماندهی ۹۰ درصدی تجار
- امکان اظهار از راه دور در کلیه رویه‌های گمرکی در بیش از ۹۰ درصد تجارت
- اتصال به سازمانها برای دریافت الکترونیکی اسناد و مجوزها
- دریافت اطلاعات مانیفست از راه دور و قبل از ورود به کشور
- رفع معضل کارت‌های یکبار مصرف با اجرای زیرسامانه وکالت
- دریافت الکترونیکی بیمه و تضمین‌های مربوطه
- اجرای سامانه جامع امور گمرکی و حذف تشریفات زاید
- بررسی سیستمی بدهی گمرک ماده ۷
- ثبت نظریه ارزیاب و کارشناس به‌صورت الکترونیکی در ظهرنویسی اظهارنامه
- پرداخت الکترونیک و عدم امکان ارایه فیش‌های بانکی جعلی
- توزین هوشمند و امکان بهره‌گیری از توزین بدون کاربر
- اجرای سامانه جامع امور گمرکی و امکان صدور پروانه عبوری
- مدیریت ریسک و کنترل هوشمند محموله خودروها در ترخیص با بهره‌گیری از مدیریت ریسک هوشمند
- اجرای پنجره واحد تجارت فرامرزی و امکان دسترسی نیروی انتظامی به پروانه‌هاو داده‌ها
- اجرای سامانه جامع امور گمرکی و اعلام وصول برخط و کامیونی
- وجود گزارشات برخط مدیریتی از روند ترانزیت کشور و امکان کنترل سیستمی کل فرآیند ترانزیت از مبدأ تا مقصد
– کلیه امار و ارقام، برگرفته از سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران است.
* کارشناس مدیریت بازرگانی و معاون پذیرش و امور اعضای سازمان جوانان حزب اسلامی کار، شاخه گیلان
درباره نویسنده
موج پرس117مطلب نوشته است .
